Müziğin iyileştirici gücü antik çağlardan beri biliniyor. Eski Yunan'da Asklepion tapınaklarında hastalar müzikle tedavi edilirken, Osmanlı'da Edirne'deki II. Bayezid Külliyesi'nde akıl hastalarına müzik terapisi uygulanıyordu. Günümüzde ise bu kadim bilim, modern tıbbın desteğiyle yeniden keşfediliyor.

Nörobilim araştırmaları, müziğin beynin birden fazla bölgesini aynı anda harekete geçirdiğini gösteriyor. 2021'de Harvard Üniversitesi'nde yapılan bir çalışmada, müzik terapisinin kronik ağrıları %25 oranında azalttığı tespit edildi. Türkiye'de İstanbul Üniversitesi'nin yaptığı araştırmada ise ney sesinin kalp atışını düzenlediği ortaya çıktı.

Otizm spektrumundaki çocuklarla yapılan müzik terapi seansları umut verici sonuçlar sunuyor. Ankara'da bir özel eğitim merkezinde 6 aylık terapi gören 8 yaşındaki Efe'nin göz teması kurma ve iletişim becerilerinde %40 iyileşme görüldü. Benzer şekilde İzmir'de demans hastalarıyla yapılan çalışmada, eski Türk şarkılarının hafızayı canlandırdığı gözlendi.

Türk müziğinin terapötik potansiyeli henüz keşfedilmeyi bekliyor. Rast makamının stres azaltıcı, Hicaz makamının uyku düzenleyici etkileri bilimsel olarak kanıtlandı. 2022'de TRT'nin başlattığı "Makamla Terapi" projesi, bu alanda önemli bir adım oldu. Ancak ülkemizde müzik terapist yetiştiren lisans programlarının eksikliği büyük bir boşluk yaratıyor.

Müzik terapinin en çarpıcı uygulamalarından biri de doğum sürecinde. İstanbul'da bir doğum hastanesinde yapılan pilot çalışmada, özel olarak seçilmiş müzikler eşliğinde doğum yapan kadınların %30 daha az ağrı kesiciye ihtiyaç duyduğu görüldü. Özellikle tambur ve kanun gibi geleneksel enstrümanların sakinleştirici etkisi dikkat çekici.

Onkoloji hastalarında müzik terapi uygulamaları da giderek yaygınlaşıyor. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde kemoterapi gören hastalara uygulanan müzik terapi seansları, bulantı ve kaygı şikayetlerini önemli ölçüde azalttı. Hastaların %75'i terapi sonrası "daha umutlu hissettiklerini" belirtti.

Türkiye'de müzik terapinin önündeki en büyük engel, bu alanın yasal statüsünün olmaması. Oysa ABD'de 1944'ten beri resmi bir meslek olarak tanınan müzik terapistlik, ülkemizde hala "alternatif tıp" kategorisinde değerlendiriliyor. Bu durum, sektörün profesyonelleşmesini engelliyor.

Günlük yaşamda müziğin iyileştirici gücünden nasıl yararlanabiliriz? Uzmanlar, sabahları 10 dakika enstrümantal müzik dinlemenin güne pozitif başlamayı sağladığını söylüyor. Akşamları ise 60 BPM altındaki yavaş tempolu parçalar, uykuya geçişi kolaylaştırıyor. Kendi müzik terapi listenizi oluştururken Türk sanat müziği eserlerine mutlaka yer verin.

Müzik terapi sadece hasta bireyler için değil, sağlıklı insanların yaşam kalitesini artırmak için de kullanılabilir. İstanbul'da bir şirketin çalışanlarına uyguladığı haftalık grup müzik terapi seansları, iş verimliliğinde %15 artış sağladı. Stres seviyelerindeki düşüş ise anketlerle belgelendi.

Müzik gerçekten evrensel bir şifa dili mi? Türk nörolog Prof. Dr. Taner Yılmaz'ın dediği gibi: "Notalar, konuşamadığımız zamanlarda bile ruhumuzun sesi olabilir." Bu söz, müziğin iyileştirici gücünün en güzel ifadesi belki de.